Wydana w roku 1996 konsola Nintendo 64, nie zyskała tak dużej popularności jak jej poprzedniczka SNES, ani konkurencja ze strony Sony. W okresie od roku 1996 do 2002 Nintendo 64 sprzedało się w liczbie 32 mln egzemplarzy na całym świecie co przełożyło się także na mniejszą bibliotekę gier liczącą dokładnie 388 licencjonowanych tytułów. [1] To naprawdę niewiele patrząc, że w podobnym czasie na konsoli PS1 wydano ponad 4 tysiące gier czy na SNES gdzie ukazało się ponad półtora tysiąca. [2]
Ta dość niewielka liczba tytułów może nie robić wrażenia w zestawieniu suchych cyfr, ale wśród nich kryje się najwięcej przełomowych i ponadczasowych tytułów które na zawsze odbiły swoje piętno w historii elektronicznej rozrywki. Tytuły takie jak Super Mario 64 z analogowym sterowaniem, Mario Kart 64 z trybem multiplayer, Star Fox 64 z Rumble Pak i The Legend of Zelda: Ocarina of Time ze swoim klimatem, a także cała gama najwyższej jakości gier od Rare takich jak Banjo-Kazooie, Perfect Dark, Goldeneye 007 i inne, zrewolucjonizowały sposób w jaki gramy i wyznaczyły kierunek dalszego rozwoju gier video. Jednak na rynku nie znajdujemy zbyt wielu książek poświęconych tej platformie, grom na nią wydanych i historii z nią związanej. [*]
Z takiego też założenia wyszedł Chris Scullion, autor książki „The N64 Encyclopedia: Every Game Released for the Nintendo 64”. Postanowił on zagrać w każdą (w KAŻDĄ z 388) wydaną grę i opisać ją na kartkach papieru. Zadanie żmudne i pracochłonne jednak Chris Scullion to nie jest zupełnie przypadkowa osoba, ale mająca za sobą spore doświadczenie. Już wcześniej miał okazję przygotować trzy podobne przewodniki dla konsoli NES, SNES i Sega Mega Drive. [3] Tamte jednak książki uwzględniały gry wydane tylko w jednym regionie – czyli na rynkach zachodnich. Czwarta książka Sculliona z 2022 roku obejmuje swym opisem wszystkie gry wydane na rynkach zachodnich, ale także i te wydane wyłącznie na rynek japoński. Było to możliwe dzięki temu, że biblioteka gier na Nintendo 64 jest jednak znacznie mniejsza niż innych konsol, nawet z uwzględnieniem gier typowo japońskich.
Od pierwszego zetknięcia książka cieszy oczy i zmysł dotyku. Twarda okładka, kredowy papier, przyjemna i dobrze dobrana szata graficzna oraz schludny i czytelny rozkład tekstu i grafik. Kolory i druk są wyraźne i soczyste, a całość nawet dla samego oglądania zdjęć warta jest poświęcenia kilku minut. Do tego warto zwrócić uwagę na bardzo ładnie zaprojektowaną tylną okładkę. W środku autor koncentruje się tylko na opisie gier bez żadnej dodatkowej zawartości w postaci wywiadów czy rozdziałów o sprzęcie jak to ma miejsce w przypadku Nintendo 64 Anthology. Znajdziemy jedynie kilka stron tekstu słowem wstępu i dosłownie dwie strony ogólnego zarysu historii Nintendo 64. Autor pokusił się jeszcze o dwie reklamy będące esencją tego czym jest ta konsola. A dalej jest już konkret.
Na 256 stronach zostały opisane WSZYSTKIE gry wydane w każdym z regionów świata, takich jak USA, Europa i Japonia. Ponadto oddzielny rozdział poświęcono na opisy gier wydanych wyłącznie w Japonii. Znalazły się tam takie pozycje jak Dobutsu no Mori (znane jako Animal Crossing) oraz Sin & Punishment i wiele mniejszych tytułów. Do tego dołączyły także opisy gier wydanych na dyskach 64DD. W przeciwieństwie do książki LA ENCICLOPEDIA NINTENDO 64, gdzie podział jest na europejskie i poza europejskie wydania, tutaj autor uwzględnia gry z każdego regionu, pochylając się w stronę czytelnika bez względu na kraj w którym się znajduje.
Każda gra opisana została pełnym tytułem, rokiem wydania, nazwą studia, wydawcą i symbolem wskazującym regiony, w których została opublikowana. Gry wydane na zachodzie opisano po jednej na stronie, a te mniej ważne po dwie na stronie. Jedynie te bardzo niszowe japońskie gry rozplanowano po cztery na stronę. Niestety zabrakło zdjęć pudełek, co jest dość istotne biorąc pod uwagę, że okładki potrafiły mocno się różnić zależnie od regionu. Brak okładek pudełek dla każdego regionu jest tym bardziej widoczny gdy zestawimy tą publikację z książką Geeks-Line Nintendo 64 Anthology. Tam obrazy pudełek pozwalają szybko zorientować się czy gra ukazała się tylko w Japonii czy tylko w USA lub Europie. Drugą ważną różnicą są daty wydania ograniczające się tylko do roku (z pominięciem miesiąca i dokładnego dnia premiery) i bez podziału na regiony. I tak przy opisie Super Mario 64 widnieje data 1996. Jest to rok premiery w Japonii i USA. Dopiero w 1997 rok odbyła się premiera w Europie.
Z drugiej zaś strony trzeba podkreślić, że autor samodzielnie wykonał zrzuty ekranu dla każdej gry. Wykorzystał do tego celu zmodyfikowaną konsole z wyjściem ultra HDMI dzięki czemu uzyskał możliwie najlepszą jakość. Bardzo się to ceni, ale czasami prosiłoby się o lepsze lub ciekawsze ujęcia. Ewidentnie widać, że zdjęcia pochodzą z oryginalnego sprzętu, a nie zaś z emulatora.
Czytając książkę zatytułowaną encyklopedia zdawać by się mogło, że dostaniemy suche fakty i nudne typowo schematyczne opisy. Jest jednak zgoła odmiennie. Autor swobodnie opowiada niczym gawędziarz o każdej z gier, wyłuszczając to co jest najistotniejsze i wyróżnia ją na tle innych. Stara się także zawrzeć kontekst i sytuacje na rynku w momencie premiery gry. Warto sobie na przykład porównać opis gry Extreme G w tej książce oraz w Nintendo 64 Anthology od Geeks-Line. W tej drugiej pozycji autor podaje suche, wręcz encyklopedyczne fakty. Lepiej zaś wypada opis w The N64 Encyclopedia gdzie dowiadujemy się tego co nie tylko istotne, ale przede wszystkim ciekawe. Autor zwraca uwagę na fakt, że gra Extreme G wydana była jeszcze przed premiera F-Zero X, co sprawiało, że w tym gatunku nie było istotnej konkurencji na konsoli Nintendo 64. Przeczytamy, że Wipeout 64 wydano na Nintendo 64 mimo, że marka należała do Sony. Zaś Tetrisphere było pierwszą grą logiczną jaka ukazała się na tej konsoli. A także fakt, że studio tworzące takie mega tytuły jak Ghost of Tsushima i Sly Cooper na PlayStation, zaczynało od pisania gier na Nintendo 64.
Widać, że autor autentycznie interesuje się tematem, a nie skopiował znane fakty z innych książek. Także w znacznie lepszym odbiorze pomaga swobodny styl pisania, który jest daleki od suchych encyklopedycznych faktów. Nie uświadczymy opisów w stylu „gra wyścigowa ma tyle tras, a tyle i pojazdów…” itp. Dowiemy się za to znacznie ciekawszych informacji, które teoretycznie są oczywiste, ale nikt głośno ich nie mówi, albo trzeba czytać między wierszami, żeby je samemu wyłapać. To trochę jak wycieczka z przewodnikiem, który opowiada sporo anegdot, zamiast cytować podręcznik. Notki często zaczynają się od nakreślenia kontekstu wydania gry lub ich okoliczności. Dodatkowo każdy wpis jest opatrzony niebieskim kółeczkiem z ciekawym faktem dotyczącym gry, takimi jak anulowany sequel Glover czy anulowany remaster Goldeneye na Xboxa. A także ciekawostka, że układ gwiazd na niebie w Majora’s Mask różni się zależnie od wybranego imienia postaci jakie wpiszemy na początku gry. Nigdy o tym nie słyszałem!
Przeglądając kolejne strony widać bardzo swobodny i przystępny styl przy opisach gier w całej książce. I nawet przy przeciętnej znajomości języka można cieszyć się lekkim piórem autora poznając historię konsoli Nintendo 64 poprzez gry, które na niej się ukazywały. Balansuje on dość równomiernie zamieszczając zarówno najważniejsze informacje jak i pewne własne odczucia i wrażenia. Zaś na temat każdej gry ma zawsze do powiedzenia kilka interesujących faktów. Dzięki temu taką encyklopedie czytałem ze znacznie większą przyjemnością niż wyliczanka sztywnych opisów i faktów w książce Nintendo 64 Anthology od wydawnictwa Geeks-Line. Z minusów, które należałoby uwzględnić, można przyczepić się, że zabrakło chociażby wzmianki o grach, które nigdy nie zostały wydane. [4] Ale to już chyba wykracza poza temat tej publikacji.
Cechą charakterystyczną tej książki jest także fakt, że każdy z tytułów jest opisany przez jednego i tego samego autora, dzięki czemu opisane wrażenia to obraz widziany z jednej subiektywnej perspektywy. Redaktor Retro Gamer tak oto określił tą książkę w następujących słowach: „Chris Scullion’s latest console encyclopedia is possibly his best yet.” [5] Czytając książkę skupioną tylko na przeglądzie gier można znacznie lepiej poznać bibliotekę tego sprzętu. A nawet odkryć gry o których istnieniu nie było się świadomym. Daje to całościowy wgląd w bibliotekę gier, która mimo wszystko jest dość zróżnicowana. Jeżeli więc zależy Wam na pozycji, która skupia się tylko na grach, to autor opisuje je wyśmienicie.
Jednak czy warto kupić tą książkę? Mimo pewnych swoich wad i ograniczeń The N64 Encyclopedia jest bez problemu dostępna w księgarniach. I to jest największa jej zaleta. Nintendo 64 Anthology od Geeks-Line czeka może kiedyś na dodruk, a ceny z drugiej ręki są kosmicznie wygórowane. Inne anglojęzyczne książki nie obejmują tak całościowo tematu. Inne zaś które mogłyby być konkurencyjne, to zostały napisane w języku hiszpańskim lub francuskim. [*] Tak więc omawiana wyżej publikacja pozostaje jedynym rozsądnym wyborem dla miłośnika konsoli Nintendo 64.
@ Valoo
Notka techniczna
Autor: Chris Scullion
Wydawca: Pen and Sword White Owl
Język: angielski
Oprawa: twarda
Liczba stron: 256
Data publikacji: 14 grudnia 2022
Cena: 142-185 zł / 34 $
Gdzie kupić:
1. https://allegro.pl
2. https://www.libristo.pl
3. https://www.amazon.com
Bibliografia:
[1] https://www.ebay.com/itm/285013466849
https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_Nintendo_64_games
[2] https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_PlayStation_games_(A%E2%80%93L)
https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_Super_Nintendo_Entertainment_System_games
[3] https://www.storytel.com/pl/authors/chris-scullion-553997
[4] https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_cancelled_Nintendo_64_games
[5] https://www.barnesandnoble.com/w/the-n64-encyclopedia-chris-scullion/1141289066#
[*]
Powyższy tekst jest fragmentem szerszego materiału, który ukazał się na moim blogu. Jednak nie jest to skopiowany fragment, ale mocno przeredagowany i zmieniony na potrzeby publikacji na RnG. Była to także okazja dla mnie do ponownego zajrzenia do tej książki i przemyślenia kilku spostrzeżeń.
